Era nòsta letra d'informacion

Entà abonà's ara letra d'informacion deth Ostau Comengés, clicar ací



logo
Noveme de 2025
« De soleil volé à l’été
Avec la permission du Bon Dieu,
Dans la froidure en bon chemin,
Nous régale Saint Martin »
(Henri Luent, Armanac patouès det Couménges, 1981).

Editoriau

Une EOC

Carrèras Occitanas, les 25 et 26 d’octobre a Vilafranca de Roergue

Uei, me prepari ende partir cap a la Vila. Soi impacienta de retrobar las gents que hèn partida deu mon monde dempuèi tant d’annadas e encantada a l’idèa de ne poder encontrar de navèras !
Cau remontar en 2015, au moment d’Anem Òc de Montpelhièr, ende se remembrar de la darrèra manifestacion bèra que mostrèc per carrrèras la volentat populara de víver la nòsta lenga...


S’AC SABETZ ?
Un arbe comengés

logo

Eth casse vielh de Sent Andrèu qu'a mès de 600 ans. Un atge deths bèths ! Tanplan, que vòu dígurer que seria dera debuta o dera mentat deth sègle XVau. E coma eth comtat de Comenge junhèc pas era corona francesa qu’en 1540, aqueth arbe qu'ei donc un comengés vertadèr.
Se'u voletz anar saludar, arren mès facile, qu'ei per darrèr dera sala deras hèstas de Sent Andrèu. E Sent Andrèu qu'ei ua comuna deth costat d'Aurinhac, a 10 km de Cassinhabèra, on i a eth Casse deth Cocut (o dera Gleiseta) que bota era huelha un brave mes abans eths autes casses.
En 2015, eth casse de Sent Andrèu qu’arrecebec eth labèl Arbe Remarcable. Era sua envergadura qu'ei de 33 m. Totun, qu'a un desfís a ténguer : víver mès longtemps qu’eth casse d'Allouville, en Sèina Maritima, considerat coma eth mès vielh casse de França dambe 800 ans. Era legenda que ditz que hora estat plantat en 911 entà celebrar era neishença dera Normandia. Ath solide, eths Normands que'n son plan fièrs.
Un casse que pòt víver dinc a 900 ans. Eth nòste casse de Sent Andrèu qu'a donc encara quauques dias devant eth.




Anna-Pèir Darrées



ETH MOT DETH MES

Eth aglan


logo
Que començan de mos càiger sus eth cap quan vam en bòsc amassar trompetas, eths aglans que son un deths fruts dera autona qu’an pas tan bona reclama coma eras castanhas… Ara eras palomas que se n'ahartan. Que les deisham pèisher peths pòrcs coma ac ditz aquera devineta comengesa : « Pinjorlet que pinjorlava, eth pòrc que la s’aguardava, Pinjorlet que caigec, eth pòrc que la s’amassèc ».
Que ven deth latin glandem, que’s pòt comparar dambe eth sanscrit galana, literalament « que cai »(de gal, càiger) e que balhèc per exemple aglan en franco-provençau, lland en berrichon, aillant en normand o encara ghianda en italian.
Que’u vedem soen arrepresentat ena eraldica coma ena arquitectura, dinc laguens eras glèisas, que’s compren adret, qu’ei un simbèu de reneishença, de potenciau e de fòrça e de creishença, qu’arreprensenta era longevitat coma son pair eth casse. En dehòra dera semblança fisica, qu’ei bilhèu pr’omor d’aquò qu’aperam eth cap deth sèxe deth òme « aglan » o « hava » en gascon, auta grana dambe ua simbolica de vita e de reneishença plan coneguda, qu’arretrobam laguens era còca deth dia deths Arreis Eth aglan qu’ei tanic e toxic mès que’s pòt minjar après aver hèt quauquas operacions. Que l’arretrobam ena neuritud istorica deths pòbles antics, coma eths Aquitans d’après Juli Cesar en De Bello Gallico o ena mitologia grèca, çò que confirma ara era arqueologia. Que parlam alavetz de balanofagia (deth grèc βάλανος / Bálanos, agland)
Mès precisament eth aglan que hè referéncia ath atge d’òr dera mitologia greco-latina, en mite deths atges dera umanitat o ena Arcadia mitica. Aqueth temps que s’acaba dambe era domesticacion det blat balhat per Cerès (Demetèr) e que s’acaba per un temps de descadéncia. Simbolicament eth aglan qu’arreprensenta era vita sauvatja per oposicion ath pan que simboliza era vita civilizada. Un còp leishivats e secats, eths aglans que’s pòden passar en haria, en purèia, en recèptas de patès o de sopas.
Que son plies de glucides e de lipides, que son sense gluten e donc interessents entà regular eth sucre ena sang.
Guillaume Palacin, informator de Òu en Larbost, que mos condèc qu’entram eth lac de Seculeja (faussament dit « lac d’Oô ») e Astòs, que i avia un plan en bòsc, dambe pèiras quilhadas aperat « Eth Cementèri des Mòros ». Que contunhèc en tot díguer qu’ en arriu baish que s’i trobèc ua mòla de pèira e que mos assigurèc qu’aqueths « mòros » (Aquitans, Onesi?) que i molian aglans entà entà minjar-les-se…

Matiu Fauré



CÒP DE CÒR

Eras pèiras hitas de Mancions


logo

Se passatz per Mancions, entratz en vilatge e seguiètz era carrèra dinc ath Pont Vielh e passatz era Noa. En camin que se’n va a man esquèrra, de cap a Bossens, que veiratz dus bèths exemples de pèiras quilhadas. Aquera pèiras que son deth atge dera pèira polissada e que’s tròban pera cantèra dera antica via romana de Tolosa a Dacs, en ua horca de camins, un passatge dejà conegut ara protoistòria.
Que son lavassas de calcari de mès de 3,50 m de haut, per 90 cm de large e 40 cm d'espessor. Era pèira que vengueria dera crèsta/quèra deth castèth de Montepesat (1,4 km entà capsús) coma era Pèira-hita de Sent Martòri que’s tròba ara ath costat dera glèisa e que i ètz bilhèu passatz cent còps devant sense hè-i atencion.
En èster devant aqueras duas pèiras levadas, que podetz agüeitar eth Pont Vielh, aperat en francés « pont romain » mès qu’ei en realitat medievau dambe ua bèra arcada d’ua sola amplada (en plen). Eth gua antic qu’ei a tocar. Tostemps en quartièr deth Cap deth Pont de Mancions, pujatz era còsta de cap a Herishet e que poiratz admirar (de lonh) era anciana capèra Senta Radegonda, qu’ei privada ara.


Matiu Fauré



ACTUALITATS
BOSSENS (31)
Cada dimars
18h30 - 20h30
Sala deras hèstas
logo
Talhèr de danças

Talhèr setmanèr de danças occitanas organizat peths Dançaires de Bossens.

Nivèu confirmat eth 07/10 / nivèu debutant eth 14/10.

Organizat peths Dançaires de Bossens

Contact e informacions : 06 74 97 35 10 / 05 61 90 16 72.






AURINHAC (31)
Dijaus 13 e 27 de noveme
La Cafetière
17 h – 18 h

logo
Que parlam gascon ! Que mos i tornam !

Talhèr de conversacion entaths que parlan un bricalh, fòrça, dambe passion o coma pegasses eth occitan e qu’an hame d’arretrobà’s entà partatjar eth plaser de charrar e d’escambiar sus subjèctes variats ena lenga deth país. En tota simplicitat e en un ambient descontractat : que parlam de tot, mès en gascon ! Un moment unic e importent que balha vita ara lenga, en un eisharamat de mots, de gèstas e d’expressions, que mos arregalam, vénguetz-mos véder e en tot béver un còp, solide que i passeram un bon moment !

Animat per Matiu Fauré.

Arrensenhaments, inscripcions :
lacafetiere.aurignac@gmail.com / 06 76 68 59 43





SENT GAUDENÇ (31)
Divendres 7 e 21 de noveme
Espaci Joenessa dera M.J.C - 1 bd Charles de Gaulle
17h30 - 19h30

logo
Talhèr d'Occitan Gascon

Basat sus eth occitan tau coma e’s parla ací en Comenge, era lenga ensenhada que’s noirís deras collectas hètas en Comenge e en Coserans, entà arretrobar eths mòts de tot dia ! Aqueth talhèr qu’ei un moment conviviau qu’abareja discussion, jòcs e exercicis, visitas, intervencions o autas activitats creativas que permeten de hèr chorrar eth gascon de faiçon ludica e activa, e en tot descobrir o tornar descobrir ua cultura amagada o maumiada...

Alternància entram descobèrta e explicacion dera lenga e oralitat blossa.

Animat per Matiu Fauré

Prètz : 130€/an (prètz en baishar)


Organizacion : M.J.C. de Sent Gaudenç, en partenariat dambe Eth Ostau Comengés.

Contact : 05 61 94 66 45 / info@mjc-st-gaudens.org / https://www.mjc-st-gaudens.org /
mathieu.faure@ostaucomenges.org





OST (09)
Dissabte 8 de noveme
Sala deth Valhèr, rota d'Aulús
(a man gausha en pujar après eth arrestaurant Eth Garbet)
13h30 a 17h00

logo

Talhèr de cants tradicionaus

Organizat peths Amics d’Aulús e dera Valea deth Garbet.
Arrensenhament : 07 50 52 77 17





PÀMIAS (09)
Dijaus 13 de noveme
11, carrèra Enric Fabre
17h

logo
Condes deth Comenge, deth Coserans e dera Val d’Aran

Presentacion condada deth album Condes deth Comenge e d'Aran, dambe Joan Pau Ferré
Entrada gratuïta
Organizacion : IEO 09





CARBONA (31)
Dissabte 15 de noveme
Bòcs de Castras (sala de gim)

logo
AUTONADA DE CARBONA
- 14h / 17h: estagide danças deth Coserans e deth Comtat de Foish dambe Marivòna e Andrèu Pons.
- 19h: Aperitiu e arrepèish dambe inscripcion. Menut foishenc proposat per Cent Sets de Table: asinat e rosòla, crostada. Portar assietas e covèrts.
-21h: Bal dambe Bouilleurs de Sons
Pausa pan, hormatge e poma a mieja-serada.

Prètzes : estagi solet: 15€ / bal solet: 10€ / arrepèish + bal: 30€ / forfèt estagi + arrepèish + bal: 40€
Inscripcions : contact@oc-carbonne.fr o 06 65 19 69 85 (arrepèish abans eth 05/11).
Organizacion : Cercle Occitan de Carbona e deth Volvèstre.



ASPÈTH (31)
Dimenge 16 de noveme
Le Bois Perché (bungalow)
10h -17h ( 9h45 acuelh )

logo
4au estagi de percussions mediterranencas
Animat per Mounaim Rabahi e Gnawi (grope Mosaïca).
Trabalh corporau basat sus eras sensacions ritmicas e era mesa en relacion deth grope pera practica dera poliritmia e deth movement en partir deths repertòris ritmics magre-bins, iberico-berbèrs e occitans.
Cada estagiari que’s pòrta eth instrument : bendir, daf o def, panderette, etc. (instruments a disposicion en darrèra solucion).

Arrepèish partatjat tirat dera museta.

Inscripcion : d.bares@hotmail.fr
Prètz : 25€




PINSAGUÈL (31)
Dissabte 22 de noveme
10h30
Mediateca
logo
Condes deth Comenge e d'Aran
Presentacion condada deth album Condes deth Comenge e d'Aran, damb Joan Pau Ferré
Entrada gratuïta
Organizacion : Flor d'agram




MONTESPAN (31)
Dissabte 22 de noveme
Sala deras hèstas
logo
Oc-Chaâbi
- 17h : Estagi de dança dambe Sofia de Angelis, dançaira e fasciaterapeuta,entà preparà’s ath bal, talhèr d’iniciacion aths passes, partir dera Occitania e anar de cap ath Magrèb e eth arc mediterranenc

Jocelina Mothe, artista pintre e animatriç culturala en arts plasticas, qu’animerà un talhèr de pintura collectiva. Ua exposicion de pintura deras òbras deth talhèr que formerà part qu’ aquera jornada culturala singulara e hestiva. Eths musicians qu’animeràn eth talhèr de danças que seràn era hont d’inspiracion pic-turala

- 20h30 : Gran bal tradicionau Oc-Chaâbi dambe Mosaïca & eth Duo Thibaud-Mathis - Mosaïca qu’ei un quart de sègle de caminses de travèrsa, peth espaci occitan de Bordèu a Turin, dera Catalonha ara Auvèrnha, dinc a ua entrada en Iemèn abans era guèrra.

Bal solet: 8 € / bal + estagi : 10 €
Organizacion : Associacion « Arts des Vallées » de Shenh-d’Amont.




MONTAGUT EN COSERANS (09)
Dissabte 22 de noveme
Sala deras hèstas
18h00
logo
Conferéncia Eth Coserans mauconegut
Ara descobèrta deth Coserans de ger, d’aué e de deman per Gérard Tougne e Jean-Paul Ferré, autors de Histoire du Couserans, un pays pyrénéen méconnu
Conferéncia seguida dera preparacion deth milhàs
Entrada gratuïta.
Organizacion : comitat deras hèstas de Montagut




AURINHAC (31)
Dimècres 26 de noveme
19h
La Cafetière
logo
Aperò Istòria
Que mos arretrobam ara Cafetière en un ambient descontractat dambe Claude Vandergheynst e Matiu Fauré. Aqueste còp, que vam parlar deth lavader d’Aulon, dera sua pèira finament decorada, dambe motius inesperats sus un monument coma aquò, dera sua istòria arrica e plan originala.
Se i a subjèctes que’n voleríatz parlar o que voleríatz véder abordats, ja mos ac podetz díguer.
Gratuït
Organizat pera Cafetière, en partenariat dambe Eth Ostau Comengés laguens eth projècte europenc Tramontana.



BÈTHHAG (09)
Divendres 29 de Noveme
21h
Sala deras hèstas
logo
Ací, que la hèm levada
Projeccion deth documentari Ací, que la hèm levada ( 46 min. Mathieu Fauré - Eth Ostau Comengés)
Se vos digui « crostada », se pensatz autanlèu a ua pasta fulhetada ? Quin conformisme ! Ara junta deth Comenge, deth Coserans e deth Volvèstre, que's hè levada. A Bèthhag, a Cassanha o encara a Cediròus, codinèras e gormands que mos luira eths secrets d'aquera còca que pareish de bon hèr mès que demanda ua longa preparacion e un saber-hèr deths mès fines. Aquera còca, daurada coma eth solelh, que simboliza era convivialitat, era comunautat e ua faiçon de celebrar un particularisme plen de doçor e de savor… De qué balhar-vos hame de tastar-la o de’n tornà’n hèr !
Gratuït
Organizacion : Larèr Rurau de Bèthhag



BOSSENS (31)
Divendres 5 de deceme
21h
Sala deras hèstas
logo
Téléthon - Bal tradicionau animat per Bròc e bruch
Beveder
Entrada balhada ath Téléthon : 5 €
Organizacion : Eths Dançaires